400 zł to maksymalna kwota dofinansowania, o którą zostanie obniżona opłata za żłobek. Osoby, które do końca maja złożą wniosek o jego przyznanie, będą mogły z niego skorzystać za okres wsteczny, zaczynając od stycznia tego roku
Od piątku rodzice, których dzieci uczęszczają do żłobka, klubu dziecięcego lub dziennego opiekuna, będą mogli składać wnioski do ZUS o dofinansowanie do opłat za pobyt maluchów w gminnych i prywatnych placówkach opieki. Dla wielu z nich będzie to oznaczać, że zapłacą jedynie za wyżywienie dziecka, bo kwota tej dopłaty, zwłaszcza w samorządowych żłobkach, często jest wyższa od ponoszonych przez nich należności.
Oszczędności dla rodziców
Zgodnie z art. 64 ust. ustawy z 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat trzech (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 75 ze zm.) dofinansowanie będzie przysługiwać w sytuacji, gdy rodzic nie otrzymuje na dziecko rodzinnego kapitału opiekuńczego (RKO). W związku z tym, że to świadczenie należy się na każde drugie i kolejne dziecko między 12. a 35. miesiącem życia, to dofinansowanie będzie wypłacane głównie na pierwsze lub jedyne dzieci w rodzinie, które uczęszczają do placówek opieki. Dodatkowo, ta forma wsparcia będzie mogła zostać przyznana również na drugie i następne dziecko, ale poza okresem uprawnienia do RKO, czyli w sytuacji gdy w żłobku (klubie dziecięcym, u dziennego opiekuna) przebywa maluch, który nie ma jeszcze roku życia lub skończył trzy lata. Co ważne, w sytuacji gdy rodzic zdecydował się pobierać kapitał w wysokości 1000 zł miesięcznie przez okres 12 miesięcy (zamiast po 500 zł przez 24 miesiące), to wtedy i tak o dofinansowanie będzie mógł ubiegać się dopiero, gdy maluch będzie miał ukończony co najmniej 36. miesiąc życia.
Przepisy przewidują, że maksymalna kwota dofinansowania będzie wynosić 400 zł miesięcznie, ale nie więcej niż wysokość należności ponoszonej przez rodzica. Do jej kwoty nie będzie wliczana opłata za wyżywienie, będą natomiast uwzględniane zniżki, jakie wprowadziła gmina lub prywatny właściciel w swoich placówkach. Może się okazać, że rodzic w ogóle przestanie płacić opłatę pobytową i będzie ponosił jedynie koszty posiłków.
- Tak jest w naszym przypadku, bo należność za pobyt wynosi 250 zł miesięcznie, jest to więc dla rodziców korzystna forma wsparcia - mówi Maciej Kisała, naczelnik wydziału zdrowia i spraw społecznych Urzędu Miasta (UM) w Sopocie.
Zaoszczędzą też rodzice korzystający z usług samorządowych żłobków, m.in. w Krakowie, w których opłata wynosi 199 zł miesięcznie, w Szczecinie, gdzie jest to 301 zł, Świdnicy - 331 zł, a także w Rzeszowie - 391 zł. Z kolei w Łodzi w tym roku opłata to 452 zł i dzięki wejściu w życie dofinansowania, faktycznie będzie wynosić 52 zł (chyba że rodzic korzysta już z jakichś zniżek wynikających z uchwały radnych miasta, to wtedy może jej w ogóle nie płacić) plus stawka za wyżywienie. Mniej zapłacą też rodzice w Poznaniu, w którym należność wynosi 578,10 zł, i Opolu - 641,13 zł.
Co ważne, w przeciwieństwie do RKO, z których to pieniędzy rodzic może np. zapłacić za opiekę żłobkową nad drugim lub kolejnym dzieckiem, w tym przypadku dofinansowanie nie będzie trafiać do jego rąk, tylko bezpośrednio do gmin i prywatnych podmiotów prowadzących placówki opieki. ZUS będzie im przekazywał pieniądze do 20. dnia każdego miesiąca, za poprzedni miesiąc.
Dwa miesiące na wniosek
Wzorem innych świadczeń dla rodzin, takich jak 500+ i RKO, wniosek o dofinansowanie rodzic musi złożyć do ZUS i tylko przez internet (bankowość elektroniczną, PUE ZUS lub portal Emp@tia). Jego przyznanie nie będzie wymagało wydania decyzji, a informację o otrzymaniu wsparcia otrzyma na swój profil założony w PUE ZUS oraz na podany we wniosku adres e-mailowy. Na wspomnianym profilu znajdzie się też decyzja odmowna lub uchylająca prawa do pieniędzy. Będzie się można od niej odwołać do prezesa ZUS (a jeśli ta decyzja też będzie negatywna, rodzic będzie mógł złożyć skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego).
Co do zasady wniosek o dofinansowanie może być złożony nie wcześniej niż w dniu, w którym dziecko zaczyna uczęszczać do żłobka, klubu dziecięcego lub dziennego opiekuna i od tego też momentu zaczyna do niego przysługiwać prawo. Przy czym musi on wpłynąć do zakładu w ciągu dwóch miesięcy od daty rozpoczęcia pobytu w placówce opieki. Jeśli nastąpi to później, dofinansowanie będzie przyznane od miesiąca złożenia wniosku.
Jednocześnie wprowadzone zostały przepisy przejściowe, które regulują sytuację rodziców, korzystających już z usług żłobkowych. Zgodnie z art. 56 ustawy z 17 listopada 2021 r. o RKO (Dz.U. poz. 2270), gdy wniosek o dofinansowanie wpłynie do ZUS do 31 maja br., to prawo do wsparcia będzie ustalone od 1 stycznia, choć z zastrzeżeniem, że nie wcześniej niż od miesiąca, w którym dziecko zaczęło chodzić do żłobka. W efekcie rodzice powinni otrzymać zwrot części lub całości opłaty (w zależności od tego, czy jest niższa czy wyższa niż 400 zł) za pierwsze miesiące br. o kwotę dofinansowania.
- Nie wiemy, jak to dokładnie będzie wyglądać, ale w związku z tym, że dofinansowanie będzie przekazywane organom prowadzącym placówki, to pewnie naszym zadaniem będzie przeprowadzenie rozliczeń opłat - wskazuje Agnieszka Królikowska, zastępca dyrektora wydziału spraw społecznych UM w Szczecinie.
Ponadto dofinansowanie obniżające należność tak jak pozostałe świadczenia dla rodzin będzie nieopodatkowane i wolne od egzekucji skarbowej i sądowej. Jego otrzymanie nie będzie też traktowane jako dochód przy ubieganiu się o świadczenia uzależnione od kryterium dochodowego, w tym z pomocy społecznej, zasiłek rodzinny czy wsparcie z Funduszu Alimentacyjnego.
Etap legislacyjny
Wchodzi w życie 1 kwietnia 2022 r.
